بررسی پاسخ گیاه بزرک به محلول پاشی با کلسیم تحت شرایط کم آبیاری

به منظور بررسی پاسخ گیاه بزرک به محلول پاشی کلرید کلسیم تحت شرایط تنش کم آبیاری، آزمایشی مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح 8 روز (عدم تنش)، 12 روز (تنش ملایم) و 16 روز (تنش شدید) به عنوان فاکتور اصلی و محلول پاشی کلرید کلسیم در پنج سطح (صفر، 6 و 12 میلی مولار در زمان گلدهی، 6 و 12 میلی مولار در زمان پر شدن دانه) به عنوان فاکتور فرعی بودند. اولین و دومین محلول پاشی با کلرید کلسیم به ترتیب در 34 (در زمان شروع گلدهی) و 55 (در زمان شروع پر شدن دانه) روز پس از کاشت انجام شد. نتایج نشان داد، تنش کم آبیاری موجب کاهش محتوای آب نسبی و افزایش درصد پروتئین و میزان کلسیم برگ گردید. همچنین محلول پاشی کلرید کلسیم با غلظت 12 میلی مولار در هنگام گلدهی سبب افزایش میزان کلسیم برگ، کلروفیل a و تعداد شاخه فرعی و با غلظت 6 میلی مولار هنگام گلدهی موجب افزایش تعداد شاخه فرعی فرعی در بوته شد. به لحاظ تاثیر گذاری بر ماده خشک کل، وزن خشک برگ و وزن خشک کپسول، محلول پاشی با غلظت 12 میلی مولار در شرایط تنش ملایم موجب بهبود این صفات نسبت به شرایط تنش شدید گردید. همچنین محلول پاشی با غلظت 12 میلی مولار کلسیم در شرایط تنش ملایم موجب بهبود صفاتی از قبیل نسبت پوسته به دانه، تعداد دانه در کپسول و نسبت کلروفیل a/b گردید. در شرایط تنش شدید محلول پاشی با غلظت 12 میلی مولار هنگام پر شدن دانه موجب افزایش وزن خشک ساقه، تعداد کپسول در بوته، عملکرد دانه و عملکرد روغن شد. همچنین صفات فیزیولوژیکی مانند پایداری غشاء پلاسمایی، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوتید و میزان پتاسیم برگ نیز در ترکیب همین تیماری افزایش داشته است. در نهایت در محدوده پژوهش انجام شده ترکیب تیماری عدم تنش و محلول پاشی 12 میلی مولار کلسیم کلراید هنگام پر شدن دانه را می توان به عنوان بهترین ترکیب تیماری معرفی کرد.